Incoterms Là Gì? Vì Sao Doanh Nghiệp Xuất Nhập Khẩu Phải Hiểu Rõ?

Trong hoạt động xuất nhập khẩu, việc hiểu và áp dụng đúng các điều kiện giao hàng quốc tế không chỉ giúp giao dịch diễn ra suôn sẻ mà còn bảo vệ quyền lợi của cả người mua lẫn người bán. Một trong những công cụ quan trọng hỗ trợ điều này chính là Incoterms – bộ quy tắc thương mại quốc tế được sử dụng rộng rãi trên toàn thế giới. 

Vậy Incoterms là gì, gồm những điều kiện nào và ứng dụng cụ thể ra sao trong thực tế? Hãy cùng tìm hiểu để tránh những rủi ro không đáng có trong các hợp đồng ngoại thương.

1. Incoterms Là Gì?​

Incoterms (International Commercial Terms) là tập hợp các điều kiện thương mại quốc tế được ban hành bởi Phòng Thương mại Quốc tế (ICC). Đây là hệ thống các quy tắc tiêu chuẩn được sử dụng trong các hợp đồng mua bán quốc tế, giúp xác định rõ trách nhiệm của các bên liên quan về chi phí, rủi ro, thời điểm chuyển giao hàng hóa.

Hiểu đơn giản, Incoterms quy định ai chịu trách nhiệm vận chuyển, bảo hiểm, thuế, rủi ro trong suốt hành trình hàng hóa – từ người bán đến tay người mua.

Việc áp dụng đúng Incoterms không chỉ giúp hợp đồng mua bán quốc tế trở nên minh bạch và dễ hiểu hơn mà còn hạn chế tối đa những tranh chấp phát sinh do hiểu sai nghĩa vụ. Mỗi điều kiện Incoterms đều được viết tắt bằng ba chữ cái (như FOB, CIF, DDP, EXW,…) và mang ý nghĩa cụ thể trong từng giai đoạn giao nhận. Tùy vào đặc điểm hàng hóa, hình thức vận chuyển và thỏa thuận giữa hai bên mà lựa chọn điều kiện Incoterms phù hợp sẽ giúp tối ưu chi phí và giảm thiểu rủi ro đáng kể.

2. Vì Sao Incoterms Quan Trọng Trong Xuất Nhập Khẩu?​

Việc sử dụng Incoterms không chỉ giúp minh bạch hóa các điều khoản giao hàng mà còn giảm thiểu tranh chấp pháp lý, tiết kiệm chi phí và thời gian đàm phán hợp đồng. Trong bối cảnh thương mại quốc tế ngày càng phức tạp, Incoterms đóng vai trò như một “ngôn ngữ chung” giúp các doanh nghiệp ở nhiều quốc gia có thể hiểu và làm việc với nhau dễ dàng hơn.

Bên cạnh đó, Incoterms còn giúp doanh nghiệp xác định rõ trách nhiệm và nghĩa vụ của các bên trong quá trình giao nhận hàng hóa. Từ việc ai chịu phí vận chuyển, ai lo bảo hiểm, cho đến thời điểm chuyển giao rủi ro – tất cả đều được quy định cụ thể. Nhờ đó, doanh nghiệp có thể chủ động hơn trong kế hoạch logistics, tính toán chính xác chi phí, tránh những hiểu lầm không đáng có khi làm việc với đối tác nước ngoài. Đây là yếu tố then chốt để duy trì quan hệ hợp tác lâu dài và phát triển thị trường xuất khẩu bền vững.

3. Các Nhóm Điều Khoản Trong Incoterms​

                                                                

Incoterms được chia thành các nhóm chính theo hình thức vận chuyển, mỗi nhóm thể hiện mức độ trách nhiệm và chi phí khác nhau giữa người bán và người mua trong hợp đồng quốc tế:

3.1 Nhóm E (EXW – Ex Works/Giao tại xưởng):
Đây là điều kiện mà người bán có trách nhiệm tối thiểu. Hàng hóa được giao ngay tại xưởng, kho hoặc địa điểm của người bán. Từ thời điểm đó, toàn bộ chi phí và rủi ro đều do người mua chịu trách nhiệm, bao gồm việc bốc hàng, vận chuyển nội địa, xuất khẩu, vận chuyển quốc tế, nhập khẩu và giao đến điểm cuối. EXW thường được sử dụng khi người mua có khả năng tự lo toàn bộ quá trình vận chuyển hoặc có đại lý trung gian tại nước xuất khẩu.

3.2 Nhóm F (FCA, FAS, FOB):
Ở nhóm này, người bán có trách nhiệm đưa hàng đến một địa điểm do người mua chỉ định (ví dụ: cảng, sân bay, kho trung chuyển), nhưng không phải chịu chi phí vận chuyển quốc tế.

• FCA (Free Carrier): Giao cho bên vận chuyển tại một điểm chỉ định trong nước xuất khẩu.
  
  
• FAS (Free Alongside Ship): Giao hàng bên cạnh tàu tại cảng bốc hàng.
  
  
• FOB (Free On Board): Giao hàng lên boong tàu tại cảng xuất khẩu.
  Tất cả các điều kiện nhóm F yêu cầu người mua phải chịu chi phí và rủi ro từ sau điểm giao hàng, phù hợp với những người mua chủ động tổ chức phần còn lại của chuỗi vận chuyển.

3.3 Nhóm C (CFR, CIF, CPT, CIP):
Người bán phải thanh toán chi phí vận chuyển chính để đưa hàng đến nước nhập khẩu. Tuy nhiên, rủi ro chuyển giao cho người mua ngay từ khi hàng đã được giao cho đơn vị vận chuyển đầu tiên.

• CFR (Cost and Freight) và CIF (Cost, Insurance and Freight) áp dụng cho vận tải đường biển. CIF bao gồm thêm bảo hiểm.
  
  
• CPT (Carriage Paid To) và CIP (Carriage and Insurance Paid To) có thể áp dụng cho mọi phương thức vận tải.
  Nhóm C thường được lựa chọn khi người bán có khả năng đàm phán tốt với các hãng vận chuyển và muốn kiểm soát phần lớn chuỗi cung ứng.

→ Xem thêm: Tìm hiểu về các điều khoản nhóm C Incoterms 2020 - VietAviation

3.4 Nhóm D (DAP, DPU, DDP):
Đây là các điều kiện mà người bán chịu hầu như toàn bộ chi phí và rủi ro cho đến khi hàng được giao tận tay người mua.

• DAP (Delivered at Place): Giao hàng tại nơi đến nhưng chưa dỡ hàng.
  
  
• DPU (Delivered at Place Unloaded): Giao hàng tại nơi đến và đã dỡ hàng xuống.
  
  
• DDP (Delivered Duty Paid): Giao hàng tận nơi, bao gồm cả thuế nhập khẩu và thông quan ở nước đến.
  Nhóm D phù hợp với những người mua không có kinh nghiệm trong việc xử lý thủ tục nhập khẩu hoặc muốn đơn giản hóa quy trình logistics.

4. Cập Nhật Incoterms Mới Nhất​

Phiên bản Incoterms mới nhất hiện nay, có một số điều chỉnh so với bản 2010 như:

• Bổ sung điều kiện DPU (Delivered at Place Unloaded) thay cho DAT.
  
  
• Làm rõ hơn trách nhiệm về bảo hiểm trong CIF và CIP.
  
  
• Nêu chi tiết nghĩa vụ về an ninh vận tải và kiểm soát rủi ro.
  

Việc nắm rõ nội dung và áp dụng đúng giúp doanh nghiệp giảm thiểu sai sót hợp đồng và tránh phát sinh chi phí không cần thiết.

5. Tư Vấn Về Incoterms Và Hợp Đồng Ngoại Thương​

Không phải doanh nghiệp nào cũng có bộ phận pháp lý chuyên sâu để hiểu hết các điều kiện Incoterms. Việc tìm đến các đơn vị tư vấn xuất nhập khẩu uy tín sẽ giúp bạn tránh rủi ro, đàm phán hiệu quả và xây dựng hợp đồng có lợi nhất.

Bạn có thể tham khảo thêm bài viết chi tiết tại:
 Incoterms là gì? Những điều cần biết về Incoterms

DỊCH VỤ CHUYỂN PHÁT NHANH VIETAVIATION